| BAŞVURU SAHİBİ: Hamza AKTÜRK, İHALEYİ YAPAN İDARE: İzmir Tarım ve Orman Bakanlığı İl Müdürlüğü, BAŞVURUYA KONU İHALE: 2022/203822 İhale Kayıt Numaralı “Su Ürünleri İstasyonunda Balık Üretimi Hizmet Alımı İşi” İhalesi KURUMCA YAPILAN İNCELEME: İzmir Tarım ve Orman Bakanlığı İl Müdürlüğü tarafından 01.04.2022 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Su Ürünleri İstasyonunda Balık Üretimi Hizmet Alımı İşi” ihalesine ilişkin olarak Hamza Aktürk tarafından 26.05.2022 tarih ve 24801 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 26.05.2022 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur. Başvuruya ilişkin olarak 2022/543 sayılı şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir. KARAR: Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi: İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle; 2022/203822 İKN’li “Su ürünleri Üretim İstasyonunda 3,000,000 (Üç Milyon) Sazan Balığı Yavrusu Üretimi İşi” hizmet alımı ihalesine yönelik olarak yaptıkları başvuru neticesinde verilen 11.05.2022 tarih ve 2022/UH.I-589 sayılı Kamu İhale Kurulu kararıyla ihale uhdesinde bırakılan Azer Su Ürn. Paz. ve Dış Tic. Ltd. Şti.’ye ait teklifin değerlendirme dışı bırakılmasına karar verildiği ancak idare tarafından 23.05.2022 tarihinde alınan ihale komisyonu kararında; verdikleri fiyat teklifinin çok yüksek olduğu, hizmet alım işine ayrılan ödeneği karşılamadığı gerekçesiyle ihalenin iptaline karar verildiği, İdare tarafından iptal edilen başvuru konusu ihale ile 25.05.2022 tarihinde 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 21/b maddesine göre pazarlık usulü ile yapılan 2022/511437 İKN’li “3.000.000 (Üçmilyon) Sazan balığı (Cyprinus carpio) yavrusu üretimi işi” hizmet alımı kapsam ve içeriğinin birebir aynı olduğu, ihale konusu işte çalıştırılacak personel ve arazi aracının çalışma sürelerinin 7 aylık olarak belirlendiği, Anılan ihalede ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibinin Sena Su Ürünleri ve Gıda Tarım Elek. Turizm Hay. İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. 1.270.830,00 TL olarak belirlendiği, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklifin ise Azer Su ürünleri Paz ve Dış Tic Ltd Şti. 1.292.304,00 TL. olarak belirlendiği, yaklaşık maliyetin ise 1.318.004,66 TL olduğu, sunmuş oldukları teklifin aylık tutarının yeniden çıkılan ihalede ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi istekliye ait teklifin aylık tutarından düşük olduğu, yaklaşık maliyetinde aynı şekilde ikinci ihalede daha yüksek belirlendiği hususları birlikte dikkate alındığında idare tarafından iptal edilen ihalenin keyfiyete dayalı olduğu iddialarına yer verilmiştir. İptal gerekçeleri ile sınırlı olarak yapılan inceleme sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir. 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’nci maddesinde “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.” hükmü, Anılan Kanun’un “Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptali” başlıklı 39’uncu maddesinde “İhale komisyonu kararı üzerine idare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İhalenin iptal edilmesi halinde bu durum bütün isteklilere derhal bildirilir. İdare bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmez. Ancak, idare isteklilerin talepte bulunması halinde, ihalenin iptal edilme gerekçelerini talep eden isteklilere bildirir” hükmü, Aynı Kanun’un “İhalenin karara bağlanması ve onaylanması” başlıklı 40’ncı maddesinde “37 ve 38 inci maddelere göre yapılan değerlendirme sonucunda ihale, ekonomik açıdan en avantajlı teklifi veren isteklinin üzerinde bırakılır. Ekonomik açıdan en avantajlı teklif, sadece fiyat esasına göre veya fiyat ile birlikte işletme ve bakım maliyeti, maliyet etkinliği, verimlilik, kalite ve teknik değer gibi fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirlenir. Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirleneceği ihalelerde, ihale dokümanında bu unsurların parasal değerleri veya nispi ağırlıkları belirlenir. …. İhale komisyonu gerekçeli kararını belirleyerek, ihale yetkilisinin onayına sunar. Kararlarda isteklilerin adları veya ticaret unvanları, teklif edilen bedeller, ihalenin tarihi ve hangi istekli üzerine hangi gerekçelerle yapıldığı, ihale yapılmamış ise nedenleri belirtilir. İhale yetkilisi, karar tarihini izleyen en geç beş iş günü içinde ihale kararını onaylar veya gerekçesini açıkça belirtmek suretiyle iptal eder . İhale; kararın onaylanması halinde geçerli, iptal edilmesi halinde ise hükümsüz sayılır. İhale kararları ihale yetkilisince onaylanmadan önce idareler, ihale üzerinde kalan istekli ile varsa ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi isteklinin ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığını teyit ettirerek buna ilişkin belgeyi ihale kararına eklemek zorundadır. İki isteklinin de yasaklı çıkması durumunda ihale iptal edilir.” hükmü, Aynı Kanun’un 53’üncü maddesinde “İhalenin başlangıcından sözleşmenin imzalanmasına kadar olan süre içerisinde idarece yapılan işlemlerde bu Kanun ve ilgili mevzuat hükümlerine uygun olmadığına ilişkin şikâyetleri inceleyerek sonuçlandırmak.” hükmü, “İhalelere yönelik başvurular” başlıklı 54’üncü maddesinde “…Aynı kişi tarafından birden fazla ihaleye, birden fazla kişi tarafından ise aynı ihaleye tek dilekçe ile başvuruda bulunulamaz...” hükmü, İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in “Başvuruların şekil unsurları” başlıklı 8’inci maddesinde “…(9) Aynı kişi tarafından birden fazla ihaleye, birden fazla kişi tarafından aynı ihaleye veya birden fazla ihaleye tek dilekçe ile başvuruda bulunulamaz…” hükmü, Anılan Yönetmelik’in “Ön inceleme konuları ve ön inceleme üzerine yapılacak işlemler” başlıklı 16’ncı maddesinde “(1) Başvurular öncelikle; a) Başvuru konusunun Kurumun görev alanında bulunup bulunmadığı, … h) Aynı kişi tarafından birden fazla ihaleye, birden fazla kişi tarafından aynı ihaleye veya birden fazla ihaleye tek dilekçe ile başvuruda bulunulup bulunulmadığı… yönlerinden sırasıyla incelenir …” hükmü, İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Tebliğ’in “Başvuruların şekil unsurları” başlıklı 5’inci maddesinde “…(5) Aynı kişi tarafından birden fazla ihaleye, birden fazla kişi tarafından aynı ihaleye veya birden fazla ihaleye tek dilekçeyle şikâyet başvurusunda bulunulamaz. Bu nedenle dilekçelerde bir başka ihaleden söz edilmesi durumunda, şikâyetin hangi ihaleye ilişkin olduğu ve hangi konunun şikayet edildiğinin açıkça belirtilmesi gerekir.” açıklaması yer almaktadır. Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Yaklaşık maliyetin üzerindeki teklifler” başlıklı 16.3’üncü maddesinde “16.3.1. Yaklaşık maliyetin üzerindeki tekliflerin kabul edilip edilemeyeceği hususunda tereddütler olduğu anlaşılmaktadır. İhale komisyonu; a) Yaklaşık maliyet hesaplanırken değerlendirilmeyen her hangi bir husus olup olmadığını, b) Yaklaşık maliyet güncellenerek tespit edilmişse, güncellemenin doğru yapılıp yapılmadığını, c) Verilen teklif fiyatlarının piyasa rayiç fiyatlarını yansıtıp yansıtmadığını, Sorgulayarak verilen teklifleri yaklaşık maliyete göre mukayese eder ve bütçe ödeneklerini de göz önünde bulundurarak, teklif fiyatlarını uygun bulması halinde ekonomik açıdan en avantajlı teklifi ve varsa ikinci teklifi belirlemek veya verilen teklif fiyatlarını uygun bulmaması halinde ihalenin iptaline karar vermek hususunda takdir yetkisine sahiptir. 16.3.2. Yaklaşık maliyetin üzerinde olmakla birlikte teklifin kabul edilebilir nitelikte görülmesi halinde idarenin ek ödeneğinin bulunması veya ilgili mali mevzuatı gereği ödenek aktarımının mümkün olması durumlarında teklifler kamu yararı ve hizmet gerekleri de dikkate alınarak kabul edilebilir. Bu durumda sorumluluk idareye aittir…” açıklaması, İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın; a) Adı: Su ürünleri Üretim İstasyonunda 3,000,000 (Üç Milyon ) Sazan Balığı Yavrusu Üretimi İşi b) Türü: Hizmet alımı c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği ç) Yatırım proje no’su (yapım işlerinde): Bu madde boş bırakılmıştır. d) Kodu: e) Miktarı: Su ürünleri Üretim İstasyonunda 3,000,000 (Üç Milyon ) Sazan Balığı Yavrusu Üretimi İşi Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır. f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: Ürkmez Üretim İstasyonu Bengiler Mah. Baraj Cad. Seferihisar, İZMİR” düzenlemesi, Anılan Şartname’nin “İhalenin karara bağlanması” başlıklı 36’ncı maddesinde “36.1. Aşırı düşük tekliflerin açıklama istenmeksizin reddedileceği ya da diğer tekliflere veya yaklaşık maliyete göre aşırı düşük tekliflerin bulunmadığı ihalelerde, geçerli tekliflerden ekonomik açıdan en avantajlı birinci ve ikinci teklif olması öngörülen teklif sahiplerine; yeterlik bilgileri tablosunda beyan ettikleri bilgi ve belgelerden EKAP veya diğer kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfası üzerinden sorgulanamayanlar ile teknik şartnameye cevaplar ve açıklamalara ilişkin tevsik edici belgeleri sunmaları, ayrıca ihale dokümanında öngörülmesi halinde numune/demonstrasyon işlemlerine ilişkin ürün örneklerini vermeleri/kurulumlarını yapmaları için makul bir süre verilir. Beyan edilen bilgi/belgeler ve teknik şartnameye cevaplar ve açıklamalara ilişkin tevsik edici belgeleri sunmayan istekliler ile numune ve/veya demonstrasyon işlemlerine ilişkin yükümlülüklerini yerine getirmeyen isteklilerin teklifleri değerlendirme dışı bırakılarak geçici teminatları gelir kaydedilir, sunduğu belgeler ile katılım ve yeterlik kriterlerine ilişkin şartları sağlayamayan istekliler ile numune ve/veya demonstrasyon değerlendirmesi başarısız sonuçlanan isteklilerin teklifleri ise değerlendirme dışı bırakılır. Bu işlemlere ekonomik açıdan en avantajlı birinci ve belirlenecek ise ikinci teklif sahibi tespit edilene kadar devam edilir…” düzenlemesi yer almaktadır. İhale komisyonunun 06.04.2022 tarihli ve 3 sayılı kararı incelendiğinde, ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibinin Azer Su Ürn. Paz. ve Dış Tic. Ltd. Şti. olarak belirlendiği, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibinin ise belirlenmediği, daha sonra başvuru sahibinin itirazen şikayet başvurusu üzerine yapılan inceleme sonucunda 11.05.2022 tarih ve 2022/UH.I-589 sayılı Kamu İhale Kurulu kararıyla “İdari Şartname ekindeki standart forma uygun şekilde yeterlik bilgileri tablosunun oluşturulduğu ve bu tabloda iş deneyimi bakımından standart formda istenilen bilgilere yer verildiği; idarece talep edilmesi üzerine ise Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 47’nci maddesinde sayılan belgelerden “sözleşmeye ait damga vergisinin ihale ilan tarihi itibarıyla ödendiğine ilişkin belgeler”in ve “işe ait sözleşme kapsamında personel çalıştırıldığını gösteren Sosyal Güvenlik Kurumu internet sayfası üzerinden düzenlenmiş ve idarece teyidi yapılabilen belgeler”in sunulmadığı; zira sözleşme tarihinin 30.03.2022 olduğu ve personel çalıştırılmasına ilişkin sunulan belgenin 2022 yılının Ocak ayına ilişkin düzenlendiği, ihale ilan tarihinin 10.03.2022 olduğu ve damga vergisine ilişkin olarak sunulan belgenin 30.03.2022 tarihi itibarıyla yapılan ödemeyi gösterdiği dikkate alındığında, “sözleşmeye ait damga vergisinin ihale ilan tarihi itibarıyla ödendiğine ilişkin belge”nin ve “sözleşme kapsamında personel çalıştırıldığını gösteren Sosyal Güvenlik Kurumu internet sayfası üzerinden düzenlenmiş belge”nin sunulduğundan söz edilemeyeceği; bu doğrultuda, adı geçen belgeler sunulmadığından ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği anlaşılmıştır.” şeklinde karar verildiği anlaşılmıştır. Anılan karar üzerine ihalenin idare tarafından 23.05.2022 tarihli ve 4 sayılı ihale komisyonu kararıyla ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmediği, “… Ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibinin belirlenmediği, geçerli bütün Tekliflerin Alıma Ayrılan Ödeneğin / Yaklaşık Maliyetin Çok Üzerinde Olması Nedeniyle İhalenin İPTAL‘ine
Oybirliği ile karar verilmiştir.” gerekçesiyle iptal edildiği, başvuru sahibi Hamza Aktürk’ün ihaleye 1.475.100,00 TL’lik teklifle katılım sağladığı ve bu tutarın 1.299.013,02 TL’lik yaklaşık maliyetin üzerinde olduğu anlaşılmıştır. İdareler tarafından gerçekleştirilen tüm işlemlerde kamu yararının sağlanması amaçlanmakla birlikte 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 5’inci maddesinde sayılan temel ilkeler de idareler tarafından ihalelere yönelik olarak gerçekleştirilen iş ve işlemlerin kamu yararı gözetilerek gerçekleştirilmesi amacına hizmet etmektedir. Bu doğrultuda, Kanun’un 39 ve 40’ıncı maddeleri uyarınca idarelere, aktarılan temel ilkelere uygun olmayan durumların tespiti halinde tüm teklifleri reddederek ihaleyi iptal etme açısından takdir yetkisi tanınmaktadır. Ancak bu takdir yetkisi mutlak ve sınırsız bir yetki niteliğinde olmadığından, takdir yetkisinin anayasal ilkeler çerçevesinde, eşitlik ilkesine uygun şekilde, kamu yararı gözetilerek kullanılması, tesis edilen işlemin gerekçesinin açıkça ortaya konulması ve somut olaya ilişkin öğelerin hesaba katılarak mevzuata uygun şekilde hareket edilmesi gerekmektedir. İdarenin iptal gerekçesi çerçevesinde yapılan incelemede; 11.05.2022 tarih ve 2022/UH.I-589 sayılı Kurul kararının gereklerini teminen idare tarafından alınan 23.05.2022 onay tarihli ve 4 no’lu ihale komisyonu kararında yaklaşık maliyetin oldukça üzerinde teklif sunan başvuru sahibi dahil iki isteklinin teklifinin uygun bulunmadığı “…geçerli bütün tekliflerin alıma ayrılan ödeneğin / Yaklaşık Maliyetin Çok Üzerinde Olması Nedeniyle İhalenin İPTAL‘ine
Oybirliği ile karar verilmiştir.” şeklinde gerekçelendirildiği, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 16.3’üncü madde açıklaması çerçevesinde yaklaşık maliyet üzerindeki tekliflerin ilgili diğer şartların sağlanması kaydıyla uygun kabul edilip edilmemesi hususunda idarelerin takdir yetkisi bulunduğu, mevcut durumda idare tarafından yaklaşık maliyet üzerindeki tekliflerin uygun bulunmadığı, anılan ihalenin iptal gerekçesinin idarelere tanınan takdir yetkisi kapsamında olduğu anlaşıldığından başvuru sahibinin iddialarının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır. Diğer taraftan, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nda dava açılmadan önce tüketilmesi zorunlu idari başvuru yolları olarak düzenlenen şikâyet ve itirazen şikâyet başvurularında; aranması gereken asgari unsurlar ile dilekçe ekinde sunulması zorunlu bilgi ve belgelerin sayıldığı, bu başvuru yollarına ilişkin olarak anılan Kanun’da öngörülen sürelerde sağlıklı bir denetim yapılabilmesi amacıyla hiçbir eksiklik içermeyen dilekçelerle başvuruda bulunulmasının öngörüldüğü, buna göre başvuruların şekil unsurlarına ilişkin olarak, aynı kişi tarafından birden fazla ihaleye, birden fazla kişi tarafından aynı ihaleye veya birden fazla ihaleye tek dilekçe ile başvuruda bulunulamayacağının ortaya konulduğu anlaşılmıştır. Başvuruya konu ihalenin adının 2022/203822 İKN’li “Su Ürünleri İstasyonunda Balık Üretimi Hizmet Alımı İşi” ihalesi işi olduğu görülmüş olup, başvuru sahibi tarafından da Kuruma hitaben yazılmış itirazen şikayet dilekçesi üzerinde yer alan bilgiler incelendiğinde, itirazen şikayet başvurusuna konu ihalenin adının ve İKN’sinin aynı şekilde belirtildiği anlaşılmıştır. Yukarıda yapılan tespitler neticesinde, bahse konu iddianın, aynı idare tarafından gerçekleştirilen 2022/511437 İKN’li “3.000.000 (Üçmilyon) Sazan balığı (Cyprinus carpio) yavrusu üretimi işi” ihalesinin konusunu oluşturduğu ve başvuru sahibi tarafından birden fazla ihaleye tek dilekçe ile başvuruda bulunulduğunun anlaşıldığı, dolayısıyla başvuru sahibinin bu iddiasının, anılan Kanun’un 54’üncü maddesinde yer alan “…Aynı kişi tarafından birden fazla ihaleye, … tek dilekçe ile başvuruda bulunulamaz.” hükmü gereği şekil yönünden reddedilmesi gerektiği, başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere, Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,
Oybirliği ile karar verildi.
| 
